Alternatywa dla szkoły muzycznej
Wszyscy wiemy, że zacząć grać na wymarzonym instrumencie muzycznym jest bardzo łatwo. Większość z nas zaczynała co najmniej raz i tego pierwszego zapału wystarcza zwykle na kilka dni, tygodni lub miesięcy. No dobrze, ale przecież nauka gry na instrumencie jest procesem długim i dość żmudnym. Co zatem zrobić, aby pierwszy słomiany zapał przekształcił się w trwały ogień z mocnym, regularnym płomieniem i dlaczego niektórzy muzykują po miesiącach i latach tak samo jak w dzień, kiedy wydobyli z instrumentu swoje pierwsze dźwięki?
Kluczem do muzycznego sukcesu jest zbudowanie w sobie trwałej motywacji. Łatwo się mówi, ale jak tę motywację utrwalić?
Niezależnie czy uczymy się grać samodzielnie czy na prywatnych lekcjach, powinniśmy zastosować model szkolny z regularnymi egzaminami przepuszczającymi nas z klasy do klasy. Chciałoby się od razu zagrać piękne utwory Chopina, Beethovena, Mozarta czy artystów jazzowych, ale nie tędy droga. Nauka muzyki, to stopniowe przyswajanie sobie kolejnych umiejętności. Dopiero po przejściu klasy trzeciej jest sens zaczynać program czwartej itd.
To może jednak po prostu szkoła muzyczna? Przecież jest to dobrze zaplanowana droga, ale czy dla wszystkich? Szkoła muzyczna kształci muzyków zawodowych i wymaga od nas często więcej czasu niż chcielibyśmy poświęcić. Tygodniowo potrzebujemy 6 godzin na kształcenie słuchu, rytmikę i teorię muzyki. Do tego 2 godziny lekcji gry na instrumencie pierwszym i przynajmniej godzina drugiego instrumentu. Dodając godziny samodzielnego ćwiczenia na naukę muzyki w szkole muzycznej poświęcimy zatem tygodniowo około 20 godzin plus dojazdy. Wszystko to czyni ją trudną do pogodzenia z wymagającą nauką w liceum i brak wtedy czasu na życie towarzyskie.
No to czy jest inny sposób? Z pomocą przychodzi tutaj dostępny nieodpłatnie w internecie program ABRSM, który wydaje się być idealny. Jest to program zarówno dla dzieci, młodzieży jak i ludzi dorosłych, którzy chcą po prostu grać. Czas poświęcamy tylko naszemu instrumentowi, a jak wiadomo „praktyka czyni mistrza”.
The Associated Board of the Royal Schools of Music (ABRSM) to organizacja, która zajmuje się kształceniem w kierunku muzycznym. W stworzonym przez nią programie uczestnik może kontrolować swoją drogę nauki, może w każdym momencie przerwać i wrócić do niej później lub przeskoczyć poziom zaawansowania (grade). Przede wszystkim program pozwala na określenie stopnia zaawansowania ucznia w skali od 1 do 8, dokumentuje ten poziom i wyznacza kolejne cele.
ABRSM została założona w Anglii ponad 125 lat temu. Cieszy się popularnością na wyspie i w 90 innych krajach, choć w Polsce chyba niewiele osób o niej słyszało. Program działa na zasadzie egzaminów, których najważniejszą składową jest część praktyczna. Program to osiem kolejnych stopni trudności (grade 1 do grade 8) z dostosowanym do każdego poziomu ciekawym repertuarem opisany w dostępnym bezpłatnie i oddzielnie dla każdego instrumentu sylabusie https://gb.abrsm.org/media/66595/piano-2023-2024-practical-grades-syllabus-may-2022.pdf (wystarczy wpisać w przeglądarce: abrsm piano syllabus pdf).
Po realizacji repertuaru z kolejnego poziomu (grade) istnieje możliwość zdawania certyfikowanych przez ABRSM egzaminów online, ale można te egzaminy równie dobrze zdawać przed swoim nauczycielem czy też przed publicznością we własnym domu.
Zaczyna się od grade 1, a każdy następny egzamin jest trochę bardziej wymagający, dostosowany do większych już umiejętności ucznia. Egzamin, który potwierdza ukończenie nauki na poziomie zaawansowanym to grade 8. Można zdać jeszcze po nim w podobny sposób egzamin dyplomowy, który jest formalnym potwierdzeniem kwalifikacji muzyka na poziomie średniej szkoły muzycznej. Do egzaminu tego przygotowujemy 30-minutowy performance, gramy go i przesyłamy do oceny.
Egzaminy można zdawać z dowolnego instrumentu. Fortepian, skrzypce, flet poprzeczny czy śpiew to te podstawowe, ale są też inne opcje, nawet dotyczące konkretnego gatunku muzyki np. jazz. Wybór utworów w sylabusach ABRSM jest regularnie aktualizowany, np. dla fortepianu nowy sylabus ukazuje się co dwa lata. Przygotowanie każdego poziomu nauki (kolejny grade) trwa zwykle jeden rok szkolny. Jest to czas wystarczający, aby zdać egzamin ABRSM lub zaprezentować program przed swoją publicznością.
Przygotowanie do egzaminu obejmuje nauczenie się repertuaru, wymaganych w zależności od rodzaju egzaminu gam/pasaży i krótki test ze słuchu (aural test). Repertuar składa się z trzech lub czterech utworów wybranych przez siebie z sylabusa na odpowiednim poziomie trudności. Według mnie świetnie zaplanowane jest, że utwory podzielone są na trzy grupy w zależności od epoki (klasyczną, romantyczną i nowoczesną), dzięki czemu uczeń poznaje różne style muzyczne. Tak wygląda podstawowy egzamin (Practical Grade), który zdaje się na żywo przed komisją. Jest też opcja egzaminu online dla uczniów, którzy nie chcą zdawać egzaminu stacjonarnego. W takim przypadku wybieramy opcję Performance Grade, nagrywamy swój występ telefonem i przesyłamy go do oceny egzaminatorowi. Oprócz samej techniki i prawidłowości czytania nut liczy się to, co w muzyce jest najważniejsze – styl wykonania i charakter utworu nadany mu przez grającego. Ta forma egzaminu pozwala na elastyczność miejsca nagrywania i dowolną (praktycznie nieskończoną) ilość prób nagrania.
Ja sama prawie całą swoją edukację muzyczną realizuję z powodzeniem programem ABRSM. Początkowo zdawałam Practical Grade’y, a później dla odmiany Performance Grade. Program ABRSM daje naprawdę wiele możliwości i warto go propagować. Jego uczestnicy idąc krok po kroku zgodnie z sylabusem realizują swoje kolejne zadania i osiągają coraz wyższe umiejętności, niezależnie czy uczą się na lekcjach prywatnych czy samodzielnie. Realizacja kolejnych małych celów daje zadowolenie i motywację do dalszej pracy nad swoim muzykowaniem. Sylabus ma tak szeroki repertuar, że każdy znajdzie coś dla siebie, a duża dowolność wyboru utworów daje przyjemność z gry. Pomiędzy poszczególnymi grade’ami dalej można się doskonalić grając inne utwory na dotychczasowym poziomie dla własnej satysfakcji i prezentacji przed bliskimi. Osobom zainteresowanym chętnie udzielę odpowiedzi na dodatkowe pytania. Możecie pisać na adres redakcji lub zadawać pytania w komentarzach.
Poniżej załączam przykładowe utwory na poziomie od grade 3 do grade 8 (utwory otwierają się w oddzielnych oknach)
Grade 3:
Grade 4:
Grade 5:
- Andante, Haydn
- Etiuda, Farrenc
- Film noir, M.Cornick
- La chevaleresque, Burgmüller
- Douce rêverie, Czajkowski
- Changing times, Heather Hammond
- Invention nr 8, J.S.Bach
Grade 6:
- Allegro, Prescetti
- Mazurek g-Moll, F. Chopin
- Jazz exercise nr 2, O. Peterson
- Buccaneer, M.Armold
- Opening night jazz, M.Mier
- Preludium, S.Heller
- Honey, R.N. Deft
Grade 7:
Grade 8: